Niesamowity aromat, niepowtarzalny smak – za to lubimy kawę. Ten magiczny napój ceniony jest do tego stopnia, że ma swoje święto – Międzynarodowy Dzień Kawy będziemy obchodzić już 29 września. To dobra okazja, by dowiedzieć się więcej o historii, co wpływa na smak kawy i jak przyrządzić ją w domu.

Kawa to główne źródło kofeiny i jedna z najpopularniejszych używek na świecie. Rocznie produkuje się około 6,7 miliona ton kawy co sprawia, że znajduje się na 5 miejscu pod względem pożądanych surowców. Uwielbiamy ją za smak, aromat, czasami efekt pobudzenia, a czasem poprawę nastroju. Nic więc dziwnego, że ten ceniony napój doczekał się swojego święta. Od kilku lat 29 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kawy. Warto więc dowiedzieć się o niej nieco więcej.

Historia kawy

Jaka jest historia kawy? Według jednej z legend pasterz Kaldi zauważył nietypowe zachowanie swoich kóz. Ustalił, że ma to związek z ciemnoczerwonymi owocami rosnącymi na pewnym krzewie i to one powodują swoista euforię. Inna stara legenda podaje, że stymulujący i pobudzający efekt był też wykorzystywany przez mnichów, aby nie zasnąć podczas długich godzin modlitwy.

Jednak botaniczne dowody sugerują inne pochodzenie ziaren kawy – wskazują one, że jej historia jest związana z wyżynami środkowej Etiopii. – Według niektórych źródeł owoce kawowca były wykorzystywane w tym regionie już w I tysiącleciu p.n.e. Jednak nie były one uprawiane, a tylko zbierane z dziko rosnących drzew. Pierwsze uprawy kawy pojawiły się w Jemenie, do którego ziarna kawy przywieźli wędrujący kupcy – opowiada Marcin Kozicki, barista z Warsaw School of Coffee.

Kawa, kahhva

A jak kawa trafiła do Polski i skąd pochodzi ta nazwa? Wyjątkowo o etymologię słowa pytamy nie językoznawcę, a baristę. Ale w końcu chodzi o kawę. – Nazwa kawa pochodzi prawdopodobnie od arabskiego kahva. Kahva oznacza po arabsku zarówno kawę, jak i wino, z czego drugie znaczenie jest starsze. W Polsce kawa pojawiła się po bitwie pod Wiedniem w 1683 – mówi Marcin Kozicki. Początkowo kawa w Polsce była napojem elitarnym, ale od XVIII w. stawała się bardziej popularna i łatwiej dostępna.

Rodzaje kawy

Chociaż istnieje kilka różnych gatunków kawy, dziś uprawia się dwa główne. – Coffea arabica, znana jako arabica, stanowi 75-80 procent światowej produkcji. Coffea canephora, znana jako Robusta, stanowi około 20 procent – mówi barista. Gatunek robusta jest łatwiejszy w uprawie niż arabica, ale z ziaren robusty uzyskuje się z reguły bardziej ubogi w smaku napar niż w przypadku arabiki. Z drugiej strony ziarna robusty zawierają średnio 2 razy więcej kofeiny niż ziarna arabiki, co dodatkowo wpływa na ich wyższą odporność na różnego rodzaju szkodniki.

A co ze smakiem? – Różnice w smaku pomiędzy tymi dwoma gatunkami są znaczące. Kawa z ziaren arabiki jest łagodna w smaku, posiada z reguły delikatną kwasowość i całe mnóstwo aromatów: korzennych, orzechowych, czekoladowych, kwiatowych czy przypominające różne owoce, takie jak na przykład mango, papaja, brzoskwinia, czarna porzeczka. Z kolei napar z ziaren robusty jest mniej delikatny, ma ostrzejszy, bardziej gorzki smak, a przez wysoką zawartość kofeiny na podniebieniu może pojawić się także odczucie cierpkości – tłumaczy Marcin Kozicki.

Kawa z różnych stron świata

Trzeba jednak pamiętać, że smak i aromat kawy w dużej mierze zależą od warunków uprawy, położenia plantacji, rodzaju gleby, wysokości, na jakiej znajduje się plantacja, temperatury, poziomu nasłonecznienia czy sumy opadów. Takie parametry tworzą tzw. kawowy terroir.

Miejsce uprawy kawy wyraźnie wpływa na jej smak. Kawy z konkretnych regionów na świecie mają do pewnego stopnia spójny, powtarzalny profil smakowy. – Na przykład kawy z Etiopii charakteryzują się często nutami herbacianymi, natomiast kawy z Brazylii to najczęściej mocno wyczuwalne kakao, czekolada, orzechy i wanilia – porównuje Marcin Kozicki.

Palenie kawy

Kolejnym czynnikiem, który nadaje charakterystykę ziarnom kawy jest metoda obróbki, czyli sposób w jaki wydobywa się ziarna z owoców. Istnieje kilka różnych metod obróbki: sucha/natural, myta/washed, pulped natural i honey proces. Najprostszą i najtańszą, a zarazem posiadającą najstarszą tradycję jest ta pierwsza metoda. Kluczowym etapem w procesie produkcji kawy jest również jej palenie. – Reakcje chemiczne, które zachodzą podczas procesu palenia tworzą aromatyczno-smakowy bukiet mieszanki – stwierdza Marcin Kozicki, barista z Warsaw School of Coffee. Tutaj najpopularniejsze jest palenie średnie. Ziarna kawy mają wtedy kolor brązowy, są suche. Gorycz powstała w wyniku palenia balansuje się z kwasowością ziarna.

Ekspresy do kawy – od ziaren do wyśmienitej kawy

Jednymi z największych kawoszy na świecie są Włosi, którzy opracowali całą kulturę picia kawy i do perfekcji opanowali sztukę jej przyrządzania. Nic dziwnego, że to także we Włoszech narodziło się espresso i powstał pierwszy ekspres przelewowy, a później w 1985 roku w firmie Saeco pierwszy w pełni automatyczny ekspres do kawy. Był to ogromny przełom w technologii wspierającej parzenie kawy w Włoszech i wkrótce na całym świecie.

Czerpiąc z doświadczenia włoskiej marki Saeco, dziś także ekspresy automatyczne Philips pozwalają osiągnąć w domu wyśmienity smak i aromat włoskiej kawy. W dodatku nowoczesne ekspresy automatyczne Philips oferują przyrządzenie wyśmienitej kawy ze świeżo palonych ziaren tylko za pomocą jednego przycisku. Ekspresy Philips 5000 przygotowują też szeroką gamę napojów kawowych na każdą okazję – od aromatycznego espresso po kremowe latte macchiato. Innowacyjny system spieniania mleka LatteGo nie tylko przygotuje perfekcyjna mleczną piankę do Twoich ulubionych kaw, ale jednocześnie jest najszybszym w czyszczeniu systemem mlecznym. Ekspresy Philips 5000 LatteGo zapewnią pyszną kawę w Twoim domu, w dodatku są łatwe w obsłudze i czyszczeniu.