Życie człowieka jest ściśle powiązane ze światłem wyznaczającym pory aktywności, odpoczynku i snu. Spędzanie większości czasu w pomieszczeniach oraz ekspozycja na działanie sztucznego światła sprawiają, że przy doborze oświetlenia szczególnie ważna jest jego jakość. Dotyczy to zarówno źródła światła, jak i oprawy oraz konstrukcji lampy. O 6 zasadach doboru lamp pod kątem jakości opowiada Katarzyna Chmura, ekspertka z działu projektowo – inwestycyjnego Nowodvorski Lighting.
1. Efektywność świetlna, czyli moc równowagi
Przytulny dom jest pełen światła, a duża liczba źródeł światła równa się zwiększonemu poborowi mocy. Dlatego duże znaczenie ma ich dobór pod kątem efektywności świetlnej. Składają się na nią takie parametry jak moc (W) i strumień świetlny (lm).
W przypadku oświetlenia ogólnego dobrze jest wybierać oprawy o skuteczności świetlnej na poziomie przynajmniej 80lm/W. Dla porównania żarówka żarnikowa 60W (starego typu) miała skuteczność świetlną na poziomie 6-15 lm/W, żarówka LED ma skuteczność 80-110lm/W. Oznacza to, iż do zamiany żarówki tradycyjnej na LED wystarczy jedynie 4,5 W mocy. To spora oszczędność energii, a co za tym idzie niższe rachunki za zużycie prądu.
Informacja o strumieniu świetlnym oprawy/żarówki LED znajduje się na opakowaniu w karcie katalogowej produktu.
2. Dom bez stroboskopu
Oświetlenie przestrzeni domowej powinno zapewniać maksymalny komfort. Dlatego regulacje UE z 2021 r. określają wymagania dla producentów oświetlenia, mające na celu zminimalizowanie nieprzyjemnego zjawiska migotania. Ważne, by wybierać źródła światła od wiarygodnych producentów, którzy wyposażają oprawy w dobrej jakości zasilacze, testowane laboratoryjnie i spełniające wszystkie normy.
3. Kolorystyka wnętrza a rodzaj oświetlenia
Ważnym elementem planowania oświetlenia w poszczególnych pomieszczeniach jest współczynnik odbicia. To informacja o ilości światła, jaka jest odbijana od danej powierzchni. Przykładowo, współczynnik odbicia w przypadku powierzchni betonowej wynosi od 30 do 40%, wykonanej z czerwonej cegły – 10%, białej ściany – 80%, a ściany w kolorze czarnym – 5%. Im jaśniejsza kolorystyka pomieszczenia i wyższy współczynnik odbicia tym mniej światła potrzeba, by oświetlenie było komfortowe w użytkowaniu.
4. Optymalne oświetlenie przez 24 h
Oświetlenie powinno być przyjazne dla ludzkiego organizmu i dostosowane do naturalnego cyklu okołodobowego. W strefach wypoczynku, czyli w sypialni i salonie, zaleca się wykorzystanie ciepłej barwy (2700-3000 K). Chłodna temperatura barwowa (4000 K) sprawdza się w przestrzeniach roboczych, takich jak home office czy kuchnia.
Warto pamiętać, że oświetlenie o szerokim rozsyle przyjemnie wypełnia przestrzeń, a wąski kąt rozsyłu dobrze sprawdza się w wysokich pomieszczeniach oraz może kierować uwagę np. na wybrany akcent dekoracyjny. Prawidłowe odwzorowanie barw oświetlanych przedmiotów zapewnia współczynnik Ra/CRI na poziomie minimum 80.
5. Żywotność i energooszczędność źródeł światła LED
Źródła światła LED osiągają pełną moc od razu po włączeniu, bez konieczności rozgrzewania się. Charakteryzuje je też niskie wydzielanie ciepła podczas użytkowania, co przekłada się na bezpieczeństwo i większą efektywność energetyczną. Lampy ze zintegrowanym źródłem LED mają wydłużoną żywotność (do 50000 godzin), z kolei zaletą wymiennych źródeł LED jest możliwość wygodnego dostosowania mocy i barwy światła do potrzeb. Można je łatwo wymienić bez konieczności zakupu nowej lampy, a to może przekładać się na oszczędność w dłuższej perspektywie.
6. Właściwe zastosowanie to podstawa
Planując oświetlenie, należy zwrócić szczególną uwagę też na miejsce, w którym będzie instalowane. Oprawy dedykowane do bezpiecznego oświetlenia łazienki czy ogrodu powinny mieć podwyższony stopień ochrony IP, wynoszący minimum 44. Ważne jest też, aby lampy były w pełni zabezpieczone przed porażeniem elektrycznym i miały odpowiednie certyfikaty, podstawą jest CE.
